Kompetencje XXI wieku – Jak kształtować je w dzieciach w erze cyfryzacji?

2024-03-16, News24.pl

Kompetencje XXI wieku. Jak kształtować je w dzieciach w erze cyfryzacji

W dobie pełnej cyfryzacji nasze życie, praca, edukacja, a często i znajomości przenoszą się coraz bardziej do świata online. Dlatego szczególnego znaczenia nabiera kształtowanie w dzieciach - z naciskiem na pokolenie alfa - umiejętności świadomego korzystania z aplikacji mobilnych i rozumienia różnicy między światem realnym, a wirtualnym.

Rodzice muszą nie tylko wiedzieć, jak podołać szansom i zagrożeniom jakie niesie Internet, ale też jak rozwijać w dzieciach – kompetencje XXI wieku, które okażą się przydatne w ich późniejszym, zdigitalizowanym życiu.

Przedstawiciele "pokolenia alfa", co ich wyróżnia?

W dzisiejszym świecie, w którym zmiany zachodzą coraz szybciej, uczniowie muszą być gotowi do ciągłego rozwoju. Obecnie nowym celem edukacji jest rozwój kompetencji, które są niezbędne do skutecznego funkcjonowania w nowoczesnym społeczeństwie.

Wśród tych kompetencji wyróżnia się cztery kluczowe obszary:

• krytyczne myślenie,
• kreatywność,
• komunikację i kooperację

Z nowych sposobów nauczania już teraz korzystają przedstawiciele pokolenia alfa, nazywani też borsukami.

Borsuki, czyli osoby urodzone w latach 2010-2024, charakteryzują się tym, że wychowują się w otoczeniu pełnym technologii cyfrowej. Dla nich korzystanie z komputerów, smartfonów czy tabletów jest czymś zupełnie naturalnym i nieodłącznym od codziennego życia. W przeciwieństwie do poprzednich pokoleń, dla których technologia była bardziej dodatkiem niż podstawowym narzędziem, borsuki są z nią blisko związane od najmłodszych lat. Dodatkowo są one świadkami szybkiego rozwoju technologicznego i cyfrowego świata. W przeciwieństwie do starszych pokoleń, które musiały przystosowywać się do zmian technologicznych w trakcie swojego życia, od samego początku uczą się funkcjonować w dynamicznym i cyfrowym środowisku. Ich interakcje społeczne również są w dużej mierze związane z technologią.

Warto zauważyć, że chociaż borsuki mają dostęp do ogromnej ilości informacji i możliwości, to równocześnie mogą być narażone na zagrożenia związane z nadmiernym czasem spędzonym w świecie wirtualnym, co wymaga uważności ze strony dorosłych oraz edukacji na temat bezpiecznego korzystania z technologii. Dlatego też budowanie w nich kompetencji XXI wieku staje się kluczowe dla ich przyszłego sukcesu i harmonijnego funkcjonowania w cyfrowej rzeczywistości.

Dlaczego warto rozwijać u dziecka kompetencje XXI wieku?

Wiele wskazuje na to, że to właśnie kluczowe kompetencje XXI wieku okażą się najważniejszymi umiejętnościami wpływającymi na sukces naszych dzieci i ich bezpieczeństwo w kontaktach online.Tonia Bochińska, współwłaścicielka Early Stage

Kompetencje XXI wieku pomagają aktywnie zdobywać wiedzę i poszerzać horyzonty. Kształtując je u naszych uczniów sprawiamy, że lekcje nie polegają na odtwarzaniu wiedzy nauczyciela, ale zdobywaniu własnych umiejętności przy pomocy kompetentnego lektora. Dzieci uczą się krytycznego myślenia, co pozwala im samodzielnie formułować wnioski. To ważne w budowaniu kompetencji cyfrowych wśród młodych ludzi.”

Czy możliwe jest, by dzieci z pokolenia alfa potrafiły funkcjonować w cyfrowym świecie i jednocześnie równoważyć życie wirtualne z rzeczywistym? 

Maciej Kępka z Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę zauważa, że „rodzice mierzą się z dużą aktywnością młodych osób w Internecie. Kształtując kompetencje cyfrowe powinniśmy także wspierać zachowywanie balansu online-offline. Jako rodzice mamy wielką rolę w modelowaniu zachowań dzieci, które obserwując nas czerpią wzorce tego, jak korzystać z technologii, i jakie ma ona znaczenie w życiu. Wprowadzenie zasad, które będą wspierały zachowanie umiaru w korzystaniu z urządzeń ekranowych dla całej rodziny będzie bardzo wspierające. Ważne by dbanie o cyfrową higienę dotyczyło wszystkich członków rodziny”.

Kształtowanie nowych kompetencji

Kompetencje XXI wieku pozwolą dzieciom wyodrębnić różnicę między maszynami a ludźmi, między relacjami w realnym i wirtualnym świecie.

Przede wszystkim wskazuje się tu na krytyczne myślenie, zwane także krytycznym umysłem. Obejmuje ono zdolność do analizowania, oceniania i rozumowania w sposób logiczny i racjonalny. Polega na wykorzystaniu zarówno rozumowania indukcyjnego, czyli wyciągania wniosków ogólnych na podstawie konkretnych obserwacji lub danych, jak i rozumowania dedukcyjnego, czyli wyciągania wniosków szczegółowych na podstawie ogólnych zasad lub założeń. Jak podkreśla Tonia Bochińska “uczeń, który potrafi samodzielnie formułować wnioski ma większe szanse na odnalezienie się w świecie cyfryzacji, wymagającym analizy coraz większych zasobów danych. Będzie bowiem musiał sam wyodrębniać te ważne, prawdziwe i wartościowe informacje, od tych mniej potrzebnych lub fałszywych.”

Eksperci zaznaczają, że ważne jest, aby rodzice i opiekunowie, ale także nauczyciele, angażowali się w rozwijanie kompetencji XXI wieku u dzieci, zarówno poprzez świadome korzystanie z technologii, jak i promowanie aktywności w świecie realnym.

Tylko w ten sposób młode pokolenie będzie mogło pełnić swoją rolę w cyfrowej przyszłości, nie tracąc przy tym kontaktu z rzeczywistością.